StartDe vogels ontworpen door André BuzinDe vogels ontworpen door André BuzinDe Vogels en Harrison and Sons, Ltd

Papiersoorten bij de Vogels

Voor de drukwerkwaarden [en de Vogelserie is als zodanig geconcipiëerd] werden in principe de niet-fosforescente papiersoorten gebruikt van resp. Harrison and Sons en Novarode voor boekdruk, en Henry & Leigh Slater, Coated Paper Ltd, en Harrison and Sons voor rasterdiepdruk.

In mijn boek over de Belgische Postwaardenproductie kwam Coated Paper Ltd nog niet voor als leverancier. De fabriek van Slater was inmiddels overgenomen door Coated Paper Ltd. Papier van deze fabrikant werd sinds begin 1991 - overigens net als dat van Henry & Leigh Slater geimporteerd door EPACAR [Etablissement de PApier et CARton] - gebruikt in plaats van het voordien door Harrison and Sons geleverde. Zowel in een versie met als zonder fosforescente coating.

Begin 1992 werden de Belgische verzamelaars verrast door het opduiken van een papiersoort bij de Vogels die voorheen nog slechts alleen was gehanteerd bij zegels in boekdruk, het zogenoemde Novarode typo-papier met droge gom. Boekdruk-papier ten behoeve van rasterdiepdruk dus!

En als of dat nog niet genoeg was verschenen enkele waarden op papier van Coated Paper Ltd, met een fosforescente coating. Drukwerk-zegels voorzien van fosforescent papier! Het was al eens eerder per abuis voorgekomen in 1968 en in 1973 dat papier met een fosforescente coating gebruikt werd.


Bij de stand van de Belgische Post op de Europhilex te Tilburg op 2 mei 1992 was men mij zeer behulpzaam met het verstrekken van alle gewenste datum-stroken van Vogels en Boudewijns, maar wist men ook te vertellen dat bij de 10+2F Olympische Spelen van 20 januari 1992 papier met een fosforescente coating was gebruikt. En ook dat papierleverancier Novarode failliet zou zijn.

De beide 10+2F zegels niet tegen staande het feit dat in de vouwbladen van de Belgische Regie expliciet gesproken wordt van "polyvalent - niet - fosforescerend" tegenover "polyvalent - fosforescerend" bij de 14+3F en 25+6F!

In de periode Kerst 1991 - eind februari 1992, gezien de datums op de loketvellen, zijn er dus vreemde dingen gebeurd op papiergebied:

  • Novarode boekdruk papier voor zegels in rasterdiepdruk, 2, 3, 4, 4.50, 5, en 6F, 4.50 en 6F préo, en
  • fosforescent Coated Paper Ltd papier voor de drukwerk-waarden van 1F gewoon, 10F gewoon als ook préo. Als ook de beide 10+2F Olymp. Spelen

Als ik de Belgische postmechanisatie experts goed begrepen had was nog slechts één opzet-stempelmachine in België in gebruik en wel in Gent-X. Dat betekende dus eigenlijk dat het gebruik van papier met een fosforescente coating niet meer strikt nodig was [sinds??] en dat er andere beweegredenen moeten zijn om de fosfor te handhaven.


Als we naar andere landen kijken waar het papier van CPL wordt gebruikt dan is daar Groot-Britannië met totaal andere fosfor-methodes, en de Zuid-Afrikaanse thuislanden met papier juist zonder fosfor-coating [voor Republiek Suid Afrika zelf Harrison-papier met fosfor!]. Zouden ze bij CPL misschien ooit een zo grote voorraad fosforescent papier hebben aangemaakt dat ze er mee zouden zijn blijven zitten als ze het niet prijsgunstig aan Mechelen kwijt hadden gekund?

Een andere theorie is dat getracht zou zijn de problemen bij Novarode [bedrijfsbezetting, dreigend faillisement] te verzachten door een extra aankoop van postzegelpapier en het tevens te gebruiken om te testen hoe de rasterdiepdruk uitviel op dit sterk glanzende papier.

De officiële versie is in ieder geval dat toen Novarode niet in staat bleek te leveren terug gegrepen moest worden op het fosforescente papier, maar dat uiteindelijk de in faling verkerende leverancier toch nog papier bleek te kunnen leveren. Vandaar eerst papier van Harrison voor de 1f, en 10f, en later typo-papier voor de andere waarden.

Eind 1993 werden twee nieuwe waarden gedrukt de 13F en de 16F. De 16F met het oog op het nieuwe brieftarief per 1-1-1994 is wel vreemd gezien het gelijktijdig beschikbaar zijn van de 16F Albert type MVTM. De 16F wordt ook duidelijk al;s niet-drukwerk waarde beschouwd gezien het gebruik van fosforescent papier van Harrison and Sons.


Eind 1994 worden in Antwerpen proeven genomen met een opzet/sorteermachine van AEG die zowel is voorzien van koppen om fosforescent papier als [geel] fluorescent papier te detecteren. Een speciale oplage van de 13F Huismus [zowel gewoon als met préo] wordt in Antwerpen in omloop gebracht. De vroegste brieven van deze proef zijn van medio december 1994. Vervolgens verscheen ook de [te verwachten vanwege het gereduceerde drukwerktarief] waarde van 6.50F op dat papier.

Begin 1995 werd opnieuw niet-fosforescerend papier van Harrison in gebruik genomen. Voor het eerst werden nu waarden van de tweede serie op dat papier gedrukt.

De proeven in Antwerpen konden als geslaagd beschouwd worden, wat betekent dat op grotere schaal fluorescerend papier ingexet werd voor de drukwerkwaarden [onder de 16f]. De 8f préo in januari, en de 3f in maart 1995 zijn gedrukt op fluorescerend papier, de andere waarden volgen.

Het fluorescerende papier bestond uit een laagje of coating op Harrison papier. Begin 1997 verscheen ook het CPL-papier met een geel fluorescente coating. CPL was toen al onderdeel van Tullis Russell. Het grote verschil met het geel fluorescente Harrison papier is dat het CPL papier aan de gomzijde geen witmakers laat zien - bij Harrison wel - echter een duidelijke doorschijnen van de gele fluorescentie.


Copyright © Printing Matters (contact Rein Bakhuizen van den Brink)
Laatst gewijzigd op 8 april 2018

StartDe vogels ontworpen door André BuzinDe vogels ontworpen door André BuzinDe Vogels en Harrison and Sons, Ltd