StartRakeldiepdruk - PhotogravureRakeldiepdruk - VerchromenJoh. Enschedé Abroad - their non-Dutch Stamp Production

Rakeldiepdruk - de eigenlijke druk

Rasterdiepdruk is een diepdrukprocédé d.w.z. dat de drukkende delen verdiept in de drukvorm liggen. De verdiepingen in de drukvorm komen door etsing tot stand en worden bij het beinkten gevuld met inkt, waarna een soepel metalen mes: rakel de overtollige inkt wegstrijkt. De geëtste cylinder wordt in de pers gemonteerd, en daarna wordt de pers in beweging gezet.Terwijl de cylindervormige drukvorm draait, en vanuit de inktbak inkt opneemt en de rakel zijdelings heen en weer beweegt, gaat de papierbaan tussen de drukcylinder en een tegendrukcylinder door en neemt het papier de dunvloeibare inkt op uit de verdiepingen. De inkt droogt op terwijl de papierbaan zich verwijdertvan de drukcylinder. Dit proces wordt versneld door de papierbaan door een droogwerk te voeren dat tevens dient om de giftige dampen uit de inkt af te voeren.

Het drukresultaat is sterk afhankelijk behalve van de grootte van het raster en de diepte van de etsing ook van de viscositeit van de inkt, de hardheid, absorptie en zuigkracht van het papier, de druksnelheid, en de afstelling van de tegendrukcylinder. De inkt moet dun vloeibaar zijn om:

  • het rakelen grondig te laten gebeuren
  • snel aan het papier afgegeven te kunnen worden
  • snel te kunnen omdat anders ze te veel uitvloeit


Dunvloeibaarheid en snelle droging worden bereikt door het oplossen van het pigment in een snel verdampend oplosmiddel. Bij gebruik van een kruisraster zijn de rasterputjes in principe overal even groot doch verschillend van diepte. Waar de rasterputjes ondiep worden is de druk lichter en kunnen de rasterpunten er uit zien als 'lege' cirkels in plaats van als gevulde vierkantjes, omdat in het rasterputje een holle meniscus aanwezig is, d.w.z. de inkt staat hoog aan de randen en in het midden is nauwelijks meer inkt aanwezig. Bij sterke beinkting kan dan ook nog een 'negatief' effect optreden dat de 'lege' cirkels aan een sluiten en zo de lijnen van het raster gekleurd worden in plaats van de punten.

Uitrasterings- en uitvloeiingsverschijnselen spelen een belangrijke rol bij het identificeren van oplagen d.w.z. bij het kunnen vaststellen of een zegel afkomstig is van een bepaalde (deel)oplage. Het papier moeten tijdens de druk het oppervlak van de drukvorm goed volgen om de inkt gelijkmatig uit de verdiepingen te kunnen opnemen. Het papier mag dus niet te hard zijn en te stijf zijn. De zuigkracht moet voldoende zijn om de inkt uit de verdiepingen te krijgen, en de absorptie niet te groot dat de inkt diep in het papier doordringt. Gesatineerd of gecoat papier geeft een beter drukresultaat dan 'gewoon' papier. Als de tegendrukcylinder het papier stevig aandrukt bevordert dat de inktopname, een te grote druksnelheid gaat de goede inktopname weer tegen. Hoe groter de druksnelheid is bij een vaste droogtijd, hoe verder de druk al van de drukvorm af is voordat ze gedroogd is, wat belangrijk kan zijn voor verdere bewerkingen (b.v. bij meerkleurendruk).


Copyright © Printing Matters (Contact Rein Bakhuizen van den Brink)
Laatst gewijzigd op 26 februari 2017

StartRakeldiepdruk - PhotogravureRakeldiepdruk - VerchromenJoh. Enschedé Abroad - their non-Dutch Stamp Production