StartInleiding Engelse Machins van JESPde Machin emissieOffset-druk in de jaren 1980-1990

De 8p Machin door Joh.Enschedé gedrukt

Bij de tariefswijziging van 20 augustus 1979 werd voor de second-class binnenlandse brieven de 8p rood [´bloedrood´, ´post office red´, ´rosine´ zijn de voorkomende benamingen voor één en dezelfde kleur] noodzakelijk met slechts één fosfor-balk. Harrison and Sons leverde al gelijk de nodige 8p zegels in loketvellen van 200 maar ook in postzegelboekjes van 10p, 80p, ś1.80 [Christmas 1979] en 50p [waaruit de varianten met een fosfor-balk aan de linker- of rechterkant] en in staande resp. dwarse [in combinatie met 2 zegels van 1p en 2 labels: ´be properly addressed´ en ´use the postcode´] rollen van 500. Eind 1979 werd om de voorraad zegels op peil te houden een éénmalige drukopdracht aan Joh. Enschedé gegund. Van doorslaggevend belang was de mogelijkheid in rasterdiepdruk te drukken, in grote aantallen, van goede kwaliteit en op korte termijn: quantity, quality, time and price. De zegels werden in Haarlem op een velinleg-pers Palatia gedrukt in loketvellen van 200. Ogenschijnlijk wijken de o p 12 december 1979 verschenen Haarlemse zegels niet af van die door Harrison and Sons gedrukt. Bij nauwkeuriger beschouwing blijkt dat de p iets achterover helt. Ook zouden sommige plekken in het haar en het gezicht iets helderder zijn.

De Haarlemse zegels zijn qua rode kleur gerasterd R100 net als bij de Harrison-druk. Voor Joh. Enschedé druk is dat een wat vreemde rastermaat omdat al in 1977 de omslag lag van R100 naar R125. Maar misschien was het om de verschillen met de Harrison-druk niet nog groter te maken?

De drukrichting is bij de Haarlemse 8p L, bij de Harrison-druk B voor de velzegels, de staande rollen, en de 80p en ś1.80 boekjes, maar zowel L als R bij de zegels uit de 10p en 50p boekjes, en L bij de dwarse rollen.

De zegels zijn geperforeerd op een Grover perforeermachine met een enkele kam 14 3/4:14 15/17. Het perforatiebeeld is voor het linkervel anders dan voor het rechtervel: 1/d/1/0 resp. 1/d/1/d.


Het papier is Harrison papier met een coating waarin witmakers verwerkt zitten, en ook in het papier zelf zit witmakers. De papierrichting bij de velzegels [zowel Enschedé als Harrison] is | tegen <-> bij de automaatboekjes van 10 en 50p en de dwarse combinatie-rollen [Harrison]. De overige postzegelboekjes bij Harrison gedrukt hebben een staande papierrichting. Papierdoorzicht van de Haarlemse zegels is IIIs, de papierdoorzichten bij de Harrison-druk zijn nog niet systematisch onderzocht. Dat geldt overigens voor de gehele Machin-emissie! De fosfor-balk is 4mm breed, is staand in het midden van de zegel aangebracht en heeft een raster 60. De gom is door Harrison aangebracht en komt overeen met de Nederlandse D2a gom.

Velopmaak en randbedrukking

Zoals aan de hand van de modelvellen in Haarlem geconstateerd kan worden bestaat een drukvel uit een linker- en een rechtervel van 10x20 zegels. Boven de zegels 5/6 resp. onder de zegels 195/196 bevinden zich 3 gekleurde wiggen naar de binnenkant van het vel toe, zowel op het linker- als het rechtervel. Een zelfde soort wiggen ook naast de zegelrijen 10/11 aan weerszijden van zowel linker- als rechtervel. Een tekst Total sheet value ś16 op de linkervelrand met de basis naar rechts naast de rijen 5/6 en 15/16, en op de rechtervelrand met de basis naar links naast de rijen 5/6 en 15/16. En dat bij zowel de linker- als de rechtervellen. Links naast zegelrij 18 - van zowel linker- als rechtervel - een liggende H met daarin links van de staande balk een gedrukte fosfor 1 en rechts een rode 1.

Op het modelvel dat voor accoord getekend is op 3 oktober 1979 Layout and design approved for printing door miss. C.J. Stokes Head of Stamp Section British Post Office komen zwarte veltelcijfers voor: 112793 boven zegels 10 [normaal staand] resp. naast zegels 1 [met basis naar rechts] van zowel linker- als rechtervel. Ongetande modelvellen zijn later van andere handtekeningen voorzien op 5 resp. 8 oktober 1979.

Hoe valt de 8p van Joh.Enschedé te herkennen? Het raster is R100, dus geen verschil, de drukrichting is: L i.p.v. B voor de velzegels, echter de 8p uit automaatboekjes heeft zowel L als R. De papierrichting is | tegen <-> bij de automaatboekjes. De twee kenmerken samen: drukrichting + papierrichting geven voldoende uitsluitsel.

Het duidelijkste kenmerk echter is de P die bij de Harrison druk rechtop staat, maar bij Enschedé iets naar rechts overhelt. Als de hellende p nog niet genoeg is dan is er het haaks op elkaar staan van drukrichting en papierrichting [eigen aan druk met velinleg]: L + |, immers drukrichting en papierrichting lopen bij de Harrison-druk steeds parallel [eigen aan druk aan de rol].

Op 4 februari 1980 werd het tarief verhoogd tot 10p. De 8p zegels werden uit de roulatie genomen op 30.09.80.


Copyright © Printing Matters (Contact Rein Bakhuizen van den Brink)
Laatst gewijzigd op 17 november 2018

StartInleiding Engelse Machins van JESPde Machin emissieOffset-druk in de jaren 1980-1990