|
We zijn hier bijeen in een gemêleerd gezelschap en hebben Lisetta op diverse wijze leren kennen. Ik wil graag beginnen enkele persoonlijke herinneringen met u te delen. Het begon met een kennismaking in 1984 op een jaarvergadering van de Pools Nederlandse Kulturele Vereniging. De bijeenkomst verliep nogal tumultueus naar aanleiding van de bekendmaking door Lisetta van de oprichting van de Stichting Nederland-Polen. Lisetta begon toen met het uitgeven van Kartki - een verzameling van korte feitjes over Polen-Nederland. Het initiatief trok erg veel belangstelling - je kon je erop abonneren voor slechts 10 gulden per jaar. Kartki werd steeds professioneler opgezet en begin jaren 90 ondervond Lisetta veel steun van Gosia Fajferek als haar creatieve rechterhand. In de tweede helft van de jaren 90 was ik Hoofdredacteur van Biuletyn van de PNKV en verzorgde ook de lay-out. Na het tragische auto-ongeluk van Gosia benaderde Lisetta me om haar te helpen Kartki via de computer op te maken. Dat ging met veel plezier, echter al gauw werd duidelijk dat Lisetta met de computer-uitdraai nog enig knip en plakwerk deed teneinde alles perfect volgens haar idee in druk te krijgen. In 1997 begon ik met een eigen website waarop ook Pools georienteerde berichten kwamen en Lisetta vroeg zich af of Kartki niet ook op het internet kon. Ondertussen was Lisetta steeds vaardiger met de computer geworden en was slechts af en toe telefonisch ondersteuning nodig. Echter soms was directe hulp ter plekke nodig en dat werd geleverd door Przemek Janzing die tot aan de laatste dagen van Lisetta op computergebied haar hulp en toeverlaat zou blijven. Door mijn bemoeienissen met Kartki de Stichting officieus binnengerold mocht ik elk jaar meegenieten van de overheerlijke linzensoep met gebak na die Lisetta zelf klaar gemaakt had voor het bestuur van de Stichting Nederland Polen. En tussentijds tracteerde Lisetta ons ook op een verrukkelijke vegetarische maaltijd in de Hagedisch. Lisetta stond altijd klaar om haar collega vertalers te helpen en deed er alles aan om de verderfelijke permanente educatie puntenjacht uit de wereld te helpen. Een strijd die helaas voor ons tolken en vertalers niet gewonnen werd! Haar enthousiasme voor Polen en het Pools was niet te stuiten en zelfs op het laatst - 18 februari - was ze actief en aanwezig op congressen e.d. zoals bij die van Levende Talen. |
Voor ons allen was het een grote schok om op 27 maart geconfronteerd te worden met het overlijden van Lisetta. Wetende dat ze toen al een week dood was, moest er snel gehandeld worden. Of er (verre) familie was bleef nog even onduidelijk laat staan dat we wisten of ze daarmee recent contact had gehad. Bij het doornemen van Lisetta's paperassen bleek echter dat ze nog in januari contact geweest was met een achterneef. Gelukkig was er een e-mail adres en kon contact gelegd worden. Ook bleek er nog een neef in Dussen te zijn waarmee telefonisch contact werd gezocht. Uit de papieren (en foto's) bleek tot onze grote verrassing dat er een broer en twee zussen geweest waren van Lisetta. Broer Henk uit 1915, zus Marie uit 1919 en zus Petronella uit 1929. Geen van allen meer in leven. Lisetta studeerde in 1957-1962 Poolse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Warschau. In 1963 werd Lisetta beëdigd als tolk /vertaler Pools-Nederlands. Reeds tijdens haar studietijd begon Lisetta met het vertalen van het net - in 1960 - verschenen "Brama Raju" van Jerzy Andrzejewski en in de jaren '60 volgden nog andere literaire werken zoals Tadeusz Breza (De bronzen deur - Spiżowa Brama; 1963 van Loghum Slaterus), Tadeusz Borowski (Stenen wereld - Kamienny Świat, Zbiór opowiadań; ) en weer van Jerzy Andrzejewski (Skacząc po górach) naar het Nederlands. In de jaren '70 was er bij de Nederlandse uitgeverijen nauwelijk interesse in literaire vertalingen uit het Pools. Daarentegen ongelofelijk veel invloed hadden de woordenboeken/taalgidsen als "Pools op reis" [1970], "Rozmówki holenderskie" [1976], "Mini-Rozmówki" [1984, met Alina Wójcik], "Mały słownik niderlandzko-polski, polsko-niderlandzki" en "Nederlands-Pools, Pools-Nederlands woordenboek" [1977, met Norbert Morciniec onder pseudoniem: Nico Martens] cq het leerboek "Mówimy po Niderlandzku" [al in 1975-1978 geschreven met Stanisław Prędota, maar pas vanwege papierschaarste in 1986 uitgebracht] en "Gramatyka języka niderlandzkiego" [2000] |
|
In de jaren '80 vertaalde Lisetta zes titels van Stanisław Lem, Seweryna Szmaglewska (Niewinni w Norymberdze - De onschuldigen in Neurenberg; 1980 Westfriesland), Marek Hłasko (De Strop - Pętla; 1984) en Czesław Miłosz (De geknechte geest - Zniewolony umysł; 1984 Arbeiderspers). In een persoonlijke brief van Lem ondersteunde hij het principe van Lisetta dat de literaire vertaling uit de oorspronkelijke taal moest plaatsvinden. Voor de Belgische BRT vertaalde Lisetta hoorspelen en voor Teatr Ochoty "Dulle Greet' van Stanisław Grochowiak ("Szalona Greta"). In deze eeuw nog Jerzy Andrzjewski (Duisternis bedekt de aarde - Ciemności kryją ziemię - 2001 In de Knipscheer) en Gustaw Herling-Grudziński ("Een witte nacht van liefde") [2001]. Verder diverse toneelstukken van Sławomir Mrożek. Uit Polen ontving Lisetta in 1975 de medaille "Verdienstelijk voor de Poolse cultuur", in 1987 het zilveren kruis van de "Orde van Verdienste" en in 1988 de Polonia-medaille. |
Als laatste spreker wil ik mijn dank uitspraken aan de bestuursleden Olav, Grażyna met Will, Basia, Esselien en Krzysztof voor de enorme inzet de afgelopen dagen en de dagen die nog gaan komen om de flat te ontruimen en voor de nalatenschap van Lisetta een goede bestemming te vinden. Ook allen bedankt die via de sociale media ons hebben geholpen om zo veel mogelijk mensen te bereiken en op de hoogte te brengen van de trieste boodschap teneinde ze een kans te geven vandaag afscheid te nemen van Lisetta. De Stichting zal - en naar ik heb vernomen ook andere Pools-Nederlandse organisaties - in de nabije toekomst zich inzetten om de herinnering aan Lisetta levend te houden. Ik dank een ieder van ons! En met name de zaakgelastigde Piotr Kobza van de Poolse Ambassade voor zijn vriendelijke woorden. Lisetta rust in vrede, je hebt je rust verdiend Rein Bakhuizen van den Brink, Leiden, 05.04.2017 |
|
|
