Indonesische frankeerzegels / Indonesian definitives President Soekarno 1951-1963

1951 President Soekarno, ontwerp M. Irot/Joh. Enschedé

Terwijl de rupiah-waarden van de Smelt-serie nog van tijd tot tijd werden bijgedrukt bij Kolff [tijdsbeparing, deviezengebrek] werden dezelfde waarden in 1950 bij Joh. Enschedé en Zonen, Haarlem besteld vooruitlopend op de mogelijkheid straks in Indonesia zelf de zegels te gaan drukken [zie hoofdstuk over Pertjetakan Kebajoran]. Net zoals in Nederland de guldens waren de rupiah-waarden [boven 1 rupiah] aan verkoop-restricties gebonden. Pas na 1952 zouden deze wat lichter worden. Eerst werden de 2 Rupiah [juli 1952] vrijgegeven, daarna volgden de andere waarden tot 25 rupiah: Maart 1953 3 en 5 rupiah,september 1953 10 rupiah, december 1955 de 15 en 20 rupiah. De 25 rupiah en hoger bleven nog langer onder restricties. Dit is ook direct terug te vinden in de oplage-tabel, en de bestelling van een reeks nieuwe waarden [1.25 - 50 rupiah] die in maart 1953 wordt afgeleverd.

Pas in 1957, nadat in 1955 de drukkerij Pertjetakan Kebajoran is opgeleverd, verschijnen de eerste Soekarno-zegels van de Chambon-pers in Djakarta.

De zegels bij Joh. Enschedé zijn vervaardigd op een Palatia velinleg-pers voor rasterdiepdruk, die bij Kebajoran op de Chambon druk aan de rol rasterdiepdruk-pers. Dit is belangrijk omdat ondermeer aan de drukrichting [L= Joh. Enschedé, B of O = Pertjetakan Kebajoran] vast te stellen is van welke drukker de zegels afkomstig zijn.

De zegels zijn gedrukt in vellen van 10x10.

While the rupiah-values of the Smelt-series had been printed from times to times by Kolff [saving time, lack of hard currencies], the same values had been ordered in 1950 at Johan Enschedé and Sons, Haarlem. Thus having in mind the possibility of printing stamps in Indonesia [see separate chapter on Pertetakan Kebajoran]. The sale of the high values was restricted just as in the Netherlands. Only after 1952 the restrictions would get loosened. By July 1 952 the 2 Rupiah got free, gradually the other values up to 25 rupiah would follow: March 1953 the 3 and 5 rupiah, September 1953 the 10 rupiah, December 1953 the 15 and 20 rupiah. The sale of the 25 rupiah and higher would be still restricted. This can be seen in the table of printings and it was reflected in the ordering of a set of new denominations [1.25 - 50 rupiah] that would be delivered in March 1953.

Only after the opening of the Pertjetakan Kebajoran printing works in 1955, the first President Soekarno stamps would get printed in 1957 on the new Chambon reel-fed rotary photogravure press.

The stamps printed in Haarlem had been printed on a sheet-fed Palatia photogravure press. The Pertjetakan Kebajoran printings on a reel-fed press. The difference is important as it will reflect int he direction of printing - L(eft) for Joh. Enschedé and B [upwards] or O [downwards} for Pertjetakan Kebajoran. This way we can always tell the difference!

The counter sheets of 10x10 were also the printers' sheets.

De zegels voor RIAU en Irian Barat zijn in tweekleuren rasterdiepdruk bij Kebajoran vervaardigd, dus net als we al van Kolff gewend waren is er geen sprake van een opdruk. Bij de RIAU Soekarno zegels ontbreken de 1, 2, 3, 5, 10, en 25 rupiah omdat die in de Smelt-serie waren uitgekomen en daarvan nog genoeg waren.

Velrandbijzonderheden: de Joh. Enschedé-druk met telcijfers 1-10, 10-1 links en rechts, etsingnummers boven zegels 5/6. Bij de Kebajoran-druk is de velrand gevarieerder. Oplaagletter + Etsingnummer boven 5/6 of onder 95/96, telcijfers 10-1 boven, 1-10 onder, links 1-10, en rechts 10-1. De telcijfers zijn bij de cylinders die in 1957 zijn gemaakt groot, bij die na 1958 kleiner.

Ook het papier is een goed hulpmiddel om de zegels te onderscheiden. Is de eerste oplage van Joh. Enschedé nog enigszins cremig, de tweede en derde oplage zijn optisch al wat witter. Pas het papier van Kebajoran rond 1963 is pas echt goed wit dankzij de toevoeging van wit fluorescente stoffen egaal door de papiermassa. De in 1951-52 verschenen zegels in Joh. Enschedé-druk hebben papierdoorzicht IIIb, de zegels uit 1953 alle IIId.

De rastermaat is bij de Joh. Enschedé-druk nog zoals in Nederland toen gebruikelijk R80, en ook de eerste oplagen bij Kebajoran hebben R80. Vanaf circa 1962 wordt het raster fijner: R100.

The stamps for RIAU and Irian Barat had been printed in 2-colour photogravure by Pertjetakan Kebajoran on their Chambon-press. Just like the Kolff "overprints" there weren't really any overprints.... In the RIAU series the 1,2 ,3, 4, 5, 10 and 25 rupiah didn't occur since they were available in the Smelt-series and there was still plenty of them.

The sheet margins show counting numbers 1-10 at the left and 10-1 at the right for the Haarlem prinitngs, the cylinder number just above stamps 5/6. There is more variation at the Kebajoran printings. Order-letter plus cylinder number above 5/6 or below 95/96, counting numbers 10-1 on the top margin; 1-10 on the bottom margin; 1-10 on the left margin; 10-1 on the right margin. In 1957 the counting numbers are big; the cylinders made from 1958 onwards have smaller counting numbers.

Paper is a good aspect to tell the different printings. The first Haarlem printing has a creamy outlook, the second and the third printing are a bit more whitish. The Kebajoran printings of 1963 are reealy white because of the addition of white fluorescent optical brightening agents to the paper pulp. The Haarlem 1951 stamps have paper type IIIb, the 1953 printings all have IIId.

Screen gauge is R80 for all Haarlem printings as was usual for the Netherlands stamps as well that had been printed by them in that period. The Kebajoran printings have R80 as well, but since 1962 a finer screeen can be found: R100..

Overzichts-tabel / Survey - Pres. Soekarno

Zoals het ook het geval is met de vorige behandelde emissies is deze in een aantal min of meer chronologische groepen op te delen / Just as has been done before on the previous definitives we like to make a few chronological groups:

A

Joh. Enschedé, doorzicht / paper type IIIb ↕ [1951-52] en / and IIId ↕ [1953], R80, UV-reactie D(of) / UV-reaction D(ull)

B

Kebajoran, doorzicht / paper type I ↕ , R80, UV-reactie / UV-reaction D, 1958-60

C

Kebajoran, doorzicht / paper type IIIb en / and 'IIIb, ↕, R80, UV-reactie / UV-reaction D, 1957-60?

D

Kebajoran, doorzicht / paper type I ↕ , R100, UV-reactie / UV-reaction D, 1961-62?

E

Kebajoran, doorzicht / paper type IIId ↕ , R100, UV-reactie / UV-reaction D, 1960-62

F

Kebajoran, doorzicht / paper type IIId en / and IIIb ↕, R100, UV-reactie / UV-reaction W, 1962-63

In de tabel zijn de bekende drukrichtingen aangegeven / In the table the known directions of printing have been mentioned.

nummer / number	waarde / value	kleur / colour	afbeelding / illustration	A	B	C	D	E	F
1	1.-	paars / purple		L
2	1.25	oranje / orange		L
3	1.50	lichtbruin / light brown		L
4	2.-	groen / green		L
5	2.50	lilabruin / ilaic-brown		L
6	3.-	blauw / blue		L
7	4.-	olijfgroen / olive-green		L
8	5.-	bruin / brown		L
9	6.-	roodviolet / red-violet		L
10	10.-	blauwgrijs / blue-grey		L
11	15.-	geel / yellow		L
12	20.-	donkersepia dark sepia		L
13	25.-	rood / red		L
14	40.-	groen / green		L
15	50.-	paars / purple		L
	Alle waarden behalve de 1.25 en de 1.50 hebben een iets andere plaats van het woord "Indonesia" ten opzichte van de golfvormige kaderrand. / All values - with the exception of the 1.25 and the 1.50 - have a slightly different position of the word "Indonesia" in relation to the wavy frame:
	Haarlem:
	Kebajoran:
16	1.-	paars / purple			B,O
17	1.25	oranje / orange				B,O
18	1.50	lichtbruin / light brown				,O	B	B	,O
19	2.-	groen / green			B	B,O			,O
20	2.50	lilabruin / lialac-brown			B		B		B
21	3.-	blauw / blue				B		B	B
22	4.-	olijfgroen / olive-green				,O		B	B
23	5.-	bruin / brown				B,O	,O		B,O
24	6.-	roodviolet / red-violet					B		B,O
	De waarden vanaf 15.- hebben verschillende tekeningen voor de Joh. Enschedé en Kebajoran drukken. Met name in de waardecijfers zitten verschillen in dikte, stijl en positie t.ov. kaderrand, Kebajoran heeft dikkere cijfers, grover uitgevoerd en soms net even iets anders gepositioneerd.. / The 15 rupiah and higher values were know to have a slightly dififerent design. Especially the ciphers have a variation of thickness, style, and relative position to the frame. The ciphers of Kebajoran are somewhat thicker, cruder and sometimes in a somewhat different position.
25	10.-	blauwgrijs / blue-grey					,O		B	B
26	15.-	geel / yellow								B,O
27	20.-	donkersepia / dark sepiaa								B,O
28	25.-	rood / red								,O
29	40.-	groen / green								,O
30	50.-	paars / purple								B,O
RIAU [21 mei 1960]
31	1.25	oranje / orange				B
32	1.50	lichtbruin / light brown				B
33	2.50	lilabruin / lilac-brown				B
34	4.-	olijfgroen / olive-green				B
35	6.-	roodviolet / red-violet				,O
36	15.-	geel / yellow				B
37	20.-	donkersepia / dark sepia				B
38	40.-	groen / green				B
39	50.-	paars / purple				B
Irian Barat [1 mei 1963]
41	1.-	paars / purple						B,
42	2.-	groen / green						B,
43	3 .-	blauw / blue						B,
44	5.-	bruin / brown						B,

Proeven / Trials [?]:

kam / comb 12 1/2:12 15/19, dof papier / dull paper

1.25 geel / yellow
1.50 grijs / grey
2.- lichtblauw / light blue

Oplagen / Printing order Joh. Enschedé:

Aantallen afgeleverd in vellen van 10x10 / Number of sheets of 10x10 delivered

Oplagen / Printings Pertjetakan Kebajoran

Republik Indonesia