|
De sinds juli 1999 verschenen uitklapbare hangboekjes zijn voorafgegaan door andere producten van Joh. Enschedé Security Stamp Printing. Enkele jaren geleden - eind 1994 - verspreidde de drukkerij zelfklevende proefzegels op een dun kartonnen ondergrond om aan te geven dat zij ook heel goed in staat waren om convertible booklets resp. boekjes voor ATM te produceren. Hun grote voorbeeld waren de al eerder verschenen boekjes van de USA. Nieuw was in 1994 de wijze van perforatie - niet meer een grove golflijn maar een bijna niet van een echte tanding te onderscheiden slit-vorm. Het beste voorbeeld daarvan zijn nog steeds de zelfklevende Nederlandse zegels 80c Baby en 80c Huwelijk uit 1999. Op 10 november 1989 verschenen in de USA doe-het-zelf-boekjes met 18 zelfklevende zegels van 25c adelaar in een plano blok dat door de klant tot boekje kon worden gevouwen. Voor deze EXTRAordinary zegels - extra vanwege de extra gemakken van niet te hoeven likken, niet ongewenst gaan plakken, goede hechting op enveloppen, een geen gescheur met tandjes - werden 50c extra in rekening gebracht. De kaftjes waren voorzien van een barcode. Pas in mei 1992 verschenen weer zulke convertible booklets met zelfklevende 29c vrijheidstoorts zegels. |
Het zelfvouw-boekje was overigens geen Amerikaanse uitvinding doch was al in 1955 toegepast door de Franse PTT die blokjes met 10 zegels van 12F [Marianne de Muller, groen] uitgaf + de instructie om het tot een boekje te vouwen. Bij ATM gaat het om een plano blok zegels dun genoeg om uit de gleuf van een [papiergeld]automaat te komen, bij de convertible gaat het er om een smalle niet van zegels voorziene strook tussen de zegels te verwijderen om daarna het blok tot een boekje te kunnen opvouwen [Peel here to fold]. Noch bij de Amerikaanse zegels noch bij de proefboekjes van JESSP was sprake van een ophangmogelijkheid. |
|
Het idee van de hangzakjes is al afkomstig van de Oostenrijkse Markentäschen die sinds 1980 zegels verpakt tegen een kartonnen achterkant aanbiedt via een automaat. En de Window [resp. Retail-] boekjes van Groot-Britannië? Te koop via winkels en benzinepompen. Begonnen in augustus 1987 vertoonden ze ook al gelijk de closing tab oftewel het lipje waarmee de opengemaakte boekjes weer konden worden gesloten. Een hang-mogelijkheid echter kregen de Engels boekjes niet, alhoewel er wel een proef is gedaan met een extra verpakking voor een boekje waarin dan wel een ophang-gat zat [bij Mark's and Spencer's]. Eind 1988 kwam Canada uit met postzegelboekjes waarin een rond gat om de boekjes bij retailers te kunnen ophangen. In 1990 gaf Nieuw Zeeland postzegelboekjes - met 10 zegels van 40c Kiwi - uit het een hangoog voor de verkoop buiten de postkantoren, in winkels, kiosken, benzinepompen e.d. |
En eind februari 1991 begon ook Australia postzegelboekjes te voorzien van een Mexican Hoe om ze te kunnen ophangen. Dichter bij huis werd pas op 1 december 1997 een postzegelboekje uitgebracht met zo'n hangoog. Het betrof een plano uitvoering voor België met zelfklevende zegels [Azalea-tekening] tegen de kaft aan en met tevens afpelbare tussenstrookjes om het omvormen tot een boekjes makkelijker te maken. Al vanaf 1989 werden in België plano verkochte postzegelboekjes uitgebracht met in het algemeen 4 verschillende zegels. Het boekje met zelfklevende zegels werd een soort boekje dat in België goed werd verkocht zij het dat ze nooit als hangboekjes werden opgehangen en of het ooit als boekje wordt gevouwen?? Een tweede oplage van het boekjes [met een aanpassing van de kaft-tekst als gevolgd van een tariefswijziging] is de meeste verzamelaars in België ontgaan en brengt nu al een veelvoud op [BF 2000 ofwel f 110]. Latere boekjes werden door de Zegelwerkplaats in Mechelen vervaardigd. Hangboekjes beginnen steeds meer voor te komen: van Argentinië tot Denemarken en Finland. Een apart verzamelgebied maar dan wereldwijd? |