Home Papiersoorten/ Stamp paper Determinatie-tabel Het geel fosforescente papier van INVERPAK

Het niet-fosforescente papier van Belgisch makelij, gespecialiseerd

papier al of niet UV-reactie
doorzicht coating papier coating periode gom
B1 I geen dof[geel] - 1858 - 1964 A
B2 I wel dof[geel] - 1955 - 1957 A
B3 IIIb geen dof[geel] - 1952 - 1954 A
B4 IIIb wel dof[geel] - 1951 - 1955 A
!
B5 IIId geen dof[geel] - 1965 - 1967 A
B6 IIId wel dof[geel] - A
B7 I geen vuil/wit - 1956 - 1964 A plaatdruk
B8 I wel vuil/wit - 1955 - 1964 A rasterdiepdruk, rasterdiepdruk+plaatdruk
B9 III geen vuil/wit - 1965 - 1978 A
B10 III wel vuil/wit - 1964 - 1973 A
B11 III geen dof[rood] - A
B12 III wel dof[rood] - 1973 - 1981 A

Het papier zonder coating was in gebruik voor plaatdruk evt. gecombineerd met een niet-dominante rasterdiepdruk en ook voor boekdruk, het papier met coating voor rasterdiepdruk al of niet gecombineerd met plaatdruk. Het papier B1-B12 is het gewone, niet fosforescente papier van Intermills.

De UV-reactie van het papier varieert sterk van vervuild tot duidelijk wit, waarbij met ter tijd [in 1956 zeer zwak, in 1970 zeer sterk] de witheid [mate van toevoegingen met wit fluorescente stoffen] toeneemt. We komen de toevoegingen voor het eerst tegen bij de bijzondere uitgiften in 1956, en bij de langlopende zegels vanaf 195?. Zoals bij meer landen, waaronder Nederland, waar ten behoeve van der postmechanisatie gebruik wordt gemaakt van [geel] luminescerend postzegelpapier, zien we een terugkeer naar het benutten van papier zonder enige toevoegingen [om geen abusievelijke detectie te krijgen] in de papierbrij. Onder de UV-lamp doet het papier enigszins rood aan. Bij de Belgische zegels vanaf 1973.

Twee soorten zijn slechts uit theoretische overwegingen in de lijst opgenomen: B6 en B11. Ze zouden kunnen voorkomen maar zijn tot op heden niet gevonden.

B1 heeft het langst van alle papiersoorten gelopen: vanaf het begin van het machinaal vervaardigd papier [1858] tot in 196..

B2 vinden we slechts bij

datum code omschrijving richting cylinders perforatie

1955 15-02 Gentse Floralien [rasterdiepdruk] 1955 25-03 Keizer Karel [rasterdiepdruk] 1957 28-10 generaal Patton [exc. 6f met B8] [rasterdiepdruk]

Verder bij de waarden uit de reeks Koning Boudewijn Marchand [1f50, 2, 4f, en latere]

B3 vinden we slechts bij

datum code omschrijving richting cylinders perforatie

1952 15-11E. Verhaeren + aanhangsel [Conscience heeft papier B1!] 1954 15-05 Begijnhof 9F, de andere waarden hebben papier B1!

B4 begint bij de

datum omschrijving druktechniek
1951 20-08 Oorlogsslachtoffers rasterdiepdruk
1951 22-09 Geneeskundige Stichting rasterdiepdruk
1952 01-03 Kardinaal van Roey zowel in rasterdiepdruk als in plaatdruk
1952 03-11 Letterkundigen rasterdiepdruk
1955 10-09 Romantisme rasterdiepdruk

Verder enkele waarden Koning Boudewijn type Marchand.

Het onderscheid tussen B1/B2 resp. B3/B4 is slechts gelegen in het gebruik van een paperdoorzicht met een keperbinding die pas in 1964 standaard zou worden. Internationaal zien we keperbindingen vanaf 1940 algemeen in de papier-fabricage.

B5 komt slechts bij enkele zegels in plaatdruk voor:

datum omschrijving druktechniek
1965 24-02 Paul Hymans
...
1967 03-06 Oostende plaatdruk + rasterdiepdruk

B6 is tot nu toe niet gevonden.

B7 de toevoeging van witte fluorescentie is zeer miniem geweest. We vinden het slechts bij:

datum omschrijving druktechniek
1956 17-12 Antitering [2, 4 en 8f] plaatdruk
1962 12-03 Culturele Werken [1f50] plaatdruk
1962 19-05 Broeder Gochet en Kanunnik Triest plaatdruk
1963 15-01 Henri Pirenne plaatdruk
1964 18-07 Protestantisme plaatdruk [3, 6f]

B8 begint met:

datum omschrijving druktechniek
1955 22-10 Uitvinders rasterdiepdruk
1956 14-07 Scaldis rasterdiepdruk
1956 16-08 Stichting Koningin Elisabeth rasterdiepdruk
1957 08-06 Culturele Uitgifte rasterdiepdruk
1957 17-07 Intrede Leopold I rasterdiepdruk
1957 28-10 generaal Patton [8f] rasterdiepdruk
1958 16-03 Postmuseum rasterdiepdruk
1958 13-09 Europa rasterdiepdruk
1959 25-02 Europa van het Hart rasterdiepdruk
1959 03-04 NATO rasterdiepdruk
1959 19-09 Europa rasterdiepdruk
1959 01-12 SABENA rasterdiepdruk + plaatdruk
1959 05-12 Antitering rasterdiepdruk + plaatdruk
etc

B9 komt voor bij:

datum code omschrijving richting cylinders perforatie
1965 15-03 Alg. Spaar en Lijfrentekas [8f] [plaatdruk + rasterdiepdruk]
1965 27-03 Jeugdfilatelie [plaatdruk]
...
1974 02-11 Toerisme [3f] 1x+2x STIF
1975 15-03 3 Normaalschool /? 1x+4*R80G 16/22
1975 10-05 9a Bouwkundig Erfgoed 1x 22/16
1975 24-05 Toerisme [4f50] III x+1x ST
1975 22-11 19a Solidariteit [4f50] III 1x 16/22
1976 20-03 4 Kardinaal Mercier III/ 1x 16/22
1976 23-10 Toerisme [Geraardsbergen] III 1x+2xST 26/17
Toerisme [Remouchamps] III 2x+2xST 17/26
1977 22-10 Toerisme [Gembloux] III/ 2x+2xST 17/26
Toerisme [As] III/ 1x+2x ST 17/26
1978 25-09 Toerisme [Wetteren] III/ 2x+2xST 26/17
Toerisme [Edingen] III/ 1x+2xST 16/27

B10 begint met:

datum omschrijving druktechniek
1964 12-09 Europa rasterdiepdruk
1964 12-10 20 jaar BENELUX rasterdiepdruk
1965 23-01 Diamant Expo rasterdiepdruk
1965 13-02 Gentse Floralien rasterdiepdruk
.....

B11 is tot heden nog niet aangetroffen. Te verwachten bij zegels in plaatdruk.

[mogelijke kandidaten:

1971 13-03 jeugdfilatelie 1971 11-12 Toerisme [1f50] 1972 24-06 Belgica 72 [1f50, 2f] 1973 alle niet-fosfor in plaatdruk zijn op Wit papier! Elstr÷m 2f50 ook op Wit papier.]

B12 is het ten onrechte bij de Elstrom serie voor polyvalent aangeziene papier. Afgezien van bij de bijzondere uitgiften is B12 bij slechts enkele waarden uit de langlopende series gebruikt: Marchand [2F en 3F], en Elstrom [3.25 en 4.50, tot in 1979]. En pzb's??

Het volledig overzicht voorzover nu bekend:

        datum   code    omschrijving    richting        cylinders       perforatie

        1973 24-03              Brandbeveiliging
        1974 23-03              Leefmilieu
        1974 14-09              Jeugdfilatelie
        1974 26-10              Ardense jagers,         /R      4*R80  G
        1975 22-02      2a      Floralien [4f50],       /R      4*R80  G 16/22
        1975 03-05      8bis    Bevrijding der Kampen,  /R 4*R80   16/22
        1975 20-09      14      Jeugdfilatelie, /R      4*R80,  16/23
        1975 13-12      22a     Themabelga [4f50],      /?      1+3*R80 16/23
        1976 10-04      6a      Olympische Spelen [4f50]/B      4*R80   22/16
        1976 04-09      14a     400j Rubens     [4f50]  /O4*R80   22/32
        1976 02-10      17      Jeugdfilatelie  III(!img [images\arr_lr][])/L   3*R80   16/23
        1977 19-03      4a-b    Culturele [4f50, 4f50]  III(!img [images\arr_lr][])/L   4*R80   16/22
arr_lr][])/     1x      16/22
mg [images\arr_ud][]) / 1x      23/16
epskrediet      /B      2*R80   22/16
eeltenis en tot de kantoren van de 1e en 2e gewesten [Brussel en Leuven]. Hij zal stelselmatig tot alle postzegels en tot al de officies van het rijk worden uitgebreid(!b).
 zegels is gebruikt, het zogenoemde (!B)Teufen(!b) papier van 1967-87.
16-04   6       UEFA Jeugdtoernooi      III(!img [images\arr_lr][])/L   4*R80   16/22
        1977 07-05      8a-b    Europa          III (!img [images\arr_ud][]) /O 4*R80   22/16
        1977 14-05              Mars en Mercurius       III(!img [images\arr_lr][])/L   3*R80   16/23
        1977 03-09      13      Int. Bibliotheek        III (!img [images\arr_ud][]) /B 4*R80   28/16
        1977 10-09      14b     Sport [6f50]    III (!img [images\arr_ud][]) /O 3*R80   23/16
                14c-d   Sport [10, 14f] III(!img [images\arr_lr][])/R3*R80 16/23
        1977 17-09      15      Europalia               III (!img [images\arr_ud][]) /B4*R80 28/16
        1977 11-11      18      Kerstmis                III(!img [images\arr_lr][])/1x 16/23
        1978 18-02      1b      Bloeddruk               III(!img [images\arr_lr][])/L ?*R80     16/22
                1c      Sana de Mick    III (!img [images\arr_ud][]) /O?*R80 28/16
        1978 18-03      2a-b    Europese Actie [10f]    III(!img [images\arr_lr][])/R   ?*R80   16/22
                2c-2d   Europese Actie [14f]    III (!img [images\arr_ud][]) /B ?*R80   22/16
        1978 08-04      3bis    175j Kamer voor Handel  III(!img [images\arr_lr][])/R ?*R80     16/22
        1978 15-04      4       Dag van de Postzegel    III(!img [images\arr_lr][])/L   ?*R80   16/22
        1978 07-10      8       * Ingenieursvereniging  III (!img [images\arr_ud][]) /B         ?*R80

* Het laatste bijzondere zegel op Belgisch fosforescent papier.

in rasterdiepdruk gecombineerd met plaatdruk:

        datum   code    omschrijving    richting        cylinders       perforatie

        1972 24-06              Belgica 72 [vanaf 2f50]
        1973 28-04              Dag van de Postzegel,   /L      1+1*R80
        1973 12-05              Telecommunicatie,       /L      1+3*R80 W
        1973 19-05              Luchtvaart,             /B 1+2*R80 W 28/17
        1973 23-06              Historische reeks
                          [3f50, 4f50]  /L      1+3*R80 W
                                [8f]    /B      1+3*R80
                                [9f]    /R      1+4*R80 G
                                [10f]   /L      1+4*R80 W
        1973 13-10              Postzegelhandel /B      1+4*R80 22/16
        1973 17-11              L. Pierard              /?      1+1*R80
        1973 24-11              50 jaar Radio-omroep    /L      1+1*R80
        1973 08-12              F. Rops         /?      1+1*R80W 22/16
        1974 27-04              Dag van de Postzegel    /?      1+1*R80W 16/22
        1974 04-05              Europa          /L      1+1*R80W 16/22
        1974 28-09              L. Tresignies   /B      1+1*R80W 22/16
        1974 05-10              Eeuwfeest UPU   /B      1+1*R80W 22/16
        1974 12-10              Raad Bedrijfsleven      /L      1+4*R80 16/22
        1974 19-10              Rotary International    /B      1+4*R80 22/16
        1974 14-12              A. Quetelet             /?1+1*R80  6/22 16/22
        1975 22-02      2b      Gentse Floralien [5f]   /?      1+3*R80W 16/22
                2b              [6f]    /?      1+2*R80 W 16/22
        1975 05-04      5       100j Kon. Albert        /R      1+1*R80 16/22
        1975 26-04      8a-b    Europa          /L      1+2*R80 16/22
        1975 06-09      20      Openluchtmuseum III(!img [images\arr_lr][])/?   1+1*R80 16/22
        1975 18-10      16      Luchtlijn Kinshasa      III (!img [images\arr_ud][]) /?         1+1*R80 22/16
        1975 15-11      18      Kerstmis                | /  1+3*R80 22/16
        1975 22-11      19c     Solidariteit [10f]      III (!img [images\arr_ud][]) /?         1+2*R80 22/16

        1976 01-05      10      Kon. Elisabeth Concours III (!img [images\arr_ud][]) /O 1+1*R80 22/16

        in plaatdruk:

        1976 24-04      7       Dag van de Postzegel    III |   1x      23/16

Een aantal zegels zijn abusievelijk op fosfor papier gedrukt in plaats van of niet-fosfor papier:

zegels drukdatums opmerkingen
1F Ieper 10.IV.68
1F Spontin 3.V.68
2F Brandbestrijding 28.II.73 [nrs. 72423-89088] de drukdata 27.II.73 en 1.III.73 en 2.III.73 hebben gewoon papier B,2
1F Cijfer Heraldieke Leeuw 25/26.IX.73 [nrs. 36262-48553] op 9.IV.74 weer gewoon papier

Het omgekeerde komt ook voor: de 12F Marchand is per ongeluk op 7 en 8 juni 1966 gedrukt op gewoon papier in plaats van op fosfor papier.


Copyright © Rein Bakhuizen van den Brink
Last updated on 15 mei 2010

Home Papiersoorten/ Stamp paper Determinatie-tabel Het geel fosforescente papier van INVERPAK